Šverceri vlastitog života

U knjizi filozofa Milana Kangrge nalazimo analitički prikaz i lično suedočanstvo razvoja kritičke misli - prvenstveno kroz višegodišnje delovanje časopisa Praxis i Korčulanske ljetne škole - a i kritiku gušenja te misli od strane staljinizma i nacionalizma.
Kritici je posebno podvrgnuta uloga pripad­nika sloja inteligencije, koje Kangrga naziva »švercerima vlastitog života«. Ova sintagma nameće poređenje s tehnikom skrivanja misli u totalitarnim sistemima - ketmanom - koju je razornoj kritici podvrgao slavni pesnik Ceslav Miloš ujoš slavnijoj knjizi Zarobljeni um. I dok ketman, uz svu pogubnost po ljudski um, ima i izvesne odlike elegantne veštine, švercovanje kod Kangrge izgleda brutalnije i pogubnije ne samo po ljudski um i kulturu, nego i po život ljudi.
Kangrgina kritika hrvatskog nacionalizma, svojom otvorenošću i temeljitošću, podsticajna je i za istraživanje svakog nacionalizma i svih totalitarnih ideologija i sistema, kao i za prei­spitivanje novije istorije, pre svega socijalne i kulturne.